De Wolgaduitsers

Zaterdag 16 juni; 's ochtend motregen en rond de middag plensregen, eind v.d. middag onweer; Schleswig -> Flensburg, hotel Wasserturm; 187/50  km

Schleswig Holstein is voornamelijk groen. Ik fiets over lieve, slingerende weggetjes langs kleine boerendorpjes waar de bedwelmend zoete geur van lindebloesem en boerenjasmijn zwaar in de lucht hangt. Prachtig om doorheen te fietsen.

Vandaag merk ik ook waarom het zó groen is: tegen de middag giet het  van de regen. Het regent zo hard dat ik mijn toevlucht zoek in een bushokje om een beetje droog en warm te blijven. Wég plan om vandaag nog een stevig stuk Denemarken in te fietsen, zeker als bij navraag blijkt dat de jeugdherberg bij Aabenraa (km 81) opgedoekt is*). Als fietser moet je flexibel zijn en dus zet ik koers naar  Flensburg, de laatste Duitse stad voor de grens, om daar een droge slaapplek te scoren.

Zo groen als Schleswig nu is, zo paars was het vroeger. Ooit was dit een enorm heidegebied. De Deense hertog - Schleswig was vroeger een hertogdom - wilde deze 'woeste gronden' in cultuur brengen. Net als nu hadden politici anderen nodig om het zware werk op te knappen, dus probeerden ze de plaatselijke bevolking ertoe te brengen de schop  ter hand te nemen. Of het de ervaring met de weerbarstigheid van de arme grond was of met de loze beloften van de hertog weet ik niet, maar ze vertikten het om in actie te komen.

Nu was de hertog niet zomaar uit het veld geslagen en in allerijl werden er  bodes met mooie beloftes naar arme  gebieden als Baden-Würtenberg en de Kurpfalz in Duitsland gestuurd om de blijde boodschap te verkondigen. Onbekendheid met de hertog en de grote armoede in die streken zal zeker de bereidheid om naar Schleswig te trekken hebben vergroot.

In 1761 kwamen de eerste pioniers aan. Geheel volgens de verwachting van de plaatselijke bevolking waren de plannen van de hertog niet af en was nog geen van de  beloofde huizen gebouwd. Onkunde met het zware ontginningswerk en mislukte oogsten deden de rest. Veel pioniers  trokken na een paar jaar verder om hun geluk elders te beproeven.

Ditmaal was het de tsarina Katharina die potten met goud aan het einde van de regenboog beloofde. Veel van de pioniers trokken naar de Wolga waar ze generaties lang bleven wonen en bekend kwamen te staan als de  'Wolgaduitsers'. Deze groep zou het later onder Stalin zwaar te verduren  krijgen en werd uiteindelijk van huis en haard verdreven. Maar het land verlaten mochten ze ook niet. Pas in 1972 werd de wet ongedaan gemaakt die het deze groep verbood Rusland te verlaten. Velen van deze Wolgaduitsers kozen eieren voor hun geld en keerden na 200 jaar berooid en gedesillusioneerd terug naar die alte Heimat.

In Idstedt is aan de route een klein museum over dit onderwerp en over de strijd tussen Denemarken en Duitsland aan het eind van de 30-jarige oorlog 1848-1850.