vrijdag 22 juni 2018

Het drama Struensee

Zo'n dom vol met grafkapellen en crypten is in feite een vorm van gestolde geschiedenis. In die zin is het veelbetekenend wie er ligt, waar ze liggen maar ook vooral wie er niet ligt. Zo liggen de gestorven koningskinderen en de minder belangrijke familieleden niet in een van de prachtige grafkapellen maar in een van de ondergrondse crypten. Sommigen liggen zelfs letterlijk opgestapeld in een van de kelders.
Wie er niet ligt, is minstens zo veelzeggend. De belangrijkste ontbrekende op dit stille familiefeestje is koningin Caroline Mathilde. Zij ligt begraven in het Duitse Celle, bij Hannover.
Koning Christan VII (1747-1808) was, op zijn zachtst gezegd, geen hoogvlieger. Dat komt in de beste families voor, maar vaker in families die een sterke voorkeur vertonen om onder elkaar te trouwen. Per slot van rekening: je hebt al veel geld en macht en dus wil je meer. Toen Christian 17 jaar oud was, volgde hij zijn vader op als koning. In datzelfde jaar trouwde hij met zijn nicht, Caroline Mathilde, een zus van de Engelse koning. Caroline was 15 jaar oud.
Christians gezondheid ging steeds verder achteruit en het hof benoemde in 1768 de briljante Duitse arts Struensee tot zijn lijfarts*). Al na korte tijd had deze zoveel invloed op de koning dat hij in feite regeerde. Struensee voerde allerlei hervormingen door die uitermate verstandig waren voor het land, maar raakten aan de belangen van de hovelingen. Verder werden hij en Caroline verliefd. Dat was de druppel. 
Het was zoals in een sprookje: de boze stiefmoeder van de koning, Maria van Brunswijk, zag haar eigen belangen bedreigd en lichtte Struensee pootje. Hij werd wegens majesteitsschennis veroordeeld tot onthoofding. En dat niet alleen, voor hij werd onthoofd werden eerst nog zijn armen afgehakt. Had ie z'n handen maar thuis moeten houden.
Carolina Mathilde was een ander geval. Het is natuurlijk lastig om de wettige koningin, moeder van de kinderen van Christian VII, een beetje deftig uit de weg te ruimen. Het staat zo rot tegenover de koninklijke buren die per slot van rekening ook nog 's grotendeels familie zijn. Na rijp beraad werd als compromis de scheiding uitgesproken tussen Christian en zijn vrouw. Caroline Mathilde werd verbannen naar een kasteeltje in het Duitse Celle. Zonder haar kinderen, die waren immers bestemd voor de troon. In 1775 overleed Mathilde plotseling aan  heftige koorts. Ze werd in Celle  begraven. Toen ze stierf was ze pas 23 jaar oud. Haar kinderen heeft ze nooit meer gezien.
En Christian VII? Die werd almaar gekker en stierf uiteindelijk in 1808. Hij werd bijgezet in een prachtig praalgraf in de dom van Roskilde. Niet zo lang daarna zou een andere bekende Deen, Hans Christian Andersen, het beroemde sprookje 'De nieuwe kleren van de keizer' schrijven. Toeval? Vast!
*) De Zweedse schrijver Per Olov Enquist heeft een prachtig boek geschreven over de affaire Struensee: 'Het bezoek van de lijfarts'. Een aanrader!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Kan det være anderledes?

Terugkijkend op deze tocht door Denemarken komt natuurlijk ook de gedachte op: kan det vaere anderledes ? Natuurlijk kan het anders. Ik had ...