Zondag 17 juni, Vaderdag; Flensburg -> Deense grens -> Frøslevlejren -> Kliplev -> Urnehoved -> camping Aabenraa*) (trekkershut); 241/54 km; vrijwel hele dag droog, fris maar zonnig.
Een modelkamp zou het worden, niets meer en niets minder. Tijdens de bezetting van 1940 - 1945 had de Deense regering een gecompliceerde verhouding met de Duitse bezetter tot de regering in 1943 aftrad. Het Deense verzet werd ondertussen steeds actiever. In 1944 was de maat blijkbaar vol want de nazi's besloten om de gevangenen in concentratiekampen onder te brengen. In een poging om erger te voorkomen, boden de Denen aan dan maar een kamp op eigen bodem te bouwen met de afspraak dat Deense burgers daar geïnterneerd zouden worden.
Zo geschiedde. De Denen moesten zelf voor het kamp betalen en in september 1944 was Frøslevlejren klaar. 26 houten barakken geverfd in die typische rode ossenbloedkleur zo gegroepeerd in een halve cirkel rondom een wachttoren zodat de wacht makkelijk op iedereen schieten kon. Er was zelfs een school in een van de barakken. In september 1944 kwamen de eerste 700 gevangenen, mannen en vrouwen, aan. In totaal zouden er in de 9 maanden dat het kamp gebruikt werd 12.000 mensen gevangen worden gezet.
Al snel na de ingebruikname bleek dat de bezetter geenszins van plan was zich aan de afspraken te houden. Honderden geïnterneerden werden via het vlakbij gelegen station van Padborg vervoerd naar de beruchte concentratiekampen van Neuengamme, Dachau en Ravensbrück. 200 van hen zouden nooit terugkeren.
Toch hebben waarschijnlijk duizenden gevangenen hun leven te danken aan dit interneringskamp met z'n relatief lichte regime. De nazi's probeerden met allerlei regels een schijn van normaliteit op te houden. Zo mochten gevangenen zelfs met elkaar trouwen. Na de huwelijksinzegening mocht het nieuwbakken paar drie uur samen zijn. In aanwezigheid van een Duitse tolk, wat het dan toch weer minder romantisch maakt.
Verder moest iedereen die daartoe in staat was uiteraard werken. Dat paste bij het arbeidsethos van de nazi's. Wie herinnert zich niet het cynische 'Arbeit macht frei' op de toegangspoort van Auschwitz? Er was echter één klein probleempje: er was simpelweg geen werk genoeg voor alle gevangenen. Als oplossing werden er door de Denen lange lijsten van arbeidscommando's opgesteld waarvan de helft onzinwerk betrof. De nazi's boeide het niet, als het op papier allemaal maar klopte. De mooiste naam van zo'n arbeidscommando vond ik de groep 'schoonmaak- en poetsgroep-voor-de-metalen-roosters-voor-de-deuren'. Die hebben het vast héél druk gehad.
Dat de Deense gevangenen erin slaagden ondanks alles toch iets van hun vrijheid te behouden, bleek wel uit alle 'georganiseerde' spullen van de gevangenen die tentoongesteld lagen. Dat varieerde van eigengemaakte medicijnen, sigaretten natuurlijk, maar ook een complete bibliotheek tot twee korte golfradio's aan toe die in de vloer van de barakken verstopt zaten.
Frøslevlejren is het best bewaarde kamp in Europa uit de nazitijd en een bezoek meer dan waard. De Jutlandfietsroute voert er dwars doorheen. Dat geeft een beklemd gevoel om zo, als vrij mens, tussen deze barakken en wachttorens door te kúnnen rijden. Maar stap even af en bekijk de tentoonstelling!
*)dit was vroeger een jeugdherberg. Nu kun je er een kamer of trekkershut huren of op de camping staan. Met uitzicht op het fjord!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten