Haithabu was van de 8e tot en met de 11e eeuw een stad die bekend was tot in Perzië. Voor die tijd was het een wereldstad, het telde op zijn hoogtepunt niet minder dan 2000 inwoners. Over het ontstaan van de stad en de onvermijdelijke ondergang gaat het museum Haithabu. Dit ligt op een boogscheut van Schleswig, de stad die Haithabu als handelsstad heeft opgevolgd.
Haithabu heeft zijn ontstaan te danken aan zijn ligging op een kruispunt van handelswegen. Op deze plek is Denemarken (pas in 1864 pikte Bismarck Schleswik-Holstein in en voegde dit bij Duitsland, maar da's een ander, bloederig verhaal) maar zo'n 100 kilometer breed. De Schlei, een inham van de Oostzee, komt hier 43 kilometer landinwaarts en dat gaf de middeleeuwers de mogelijkheid om niet bovenlangs te varen, om Skagen heen, maar met hun bootjes zo ver mogelijk het binnenland in te komen en vandaar met ossenwagens verder te trekken richting Noordzee en vice versa. De Ochsenweg of Haervejen was als noord-zuidroute al eeuwenlang in gebruik en zo kruisten beide handelswegen elkaar aan de zuidelijke oever van de Schlei. Daar ontstond rond 800 het Vikingdorp Haithabu wat in 250 jaar uitgroeide tot het oudste en grootste handelscentrum in Noord-Europa.
Er ontstond een levendige handel met andere Vikingsteden als Ribe en Birka (Zweden), maar ook met de Franken en de Saksen en er waren zelfs contacten met de Perzen en de handelaars van de Zijderoute. De handelswaar bestond uit huiden, textiel, sierraden, aardewerk en slaven. Haithabu bestond in die tijd uit 1000 inwoners op zo'n 25 ha grond. Voor die tijd heel groot. Ter vergelijking: Dorestad telde toen al 75 ha. Misschien dat jaloezie aanleiding was voor de latere plundertochten?
Hoe het ook zij, Haithabu floreerde als handelsstad én als stad waar veel geoefende handwerkslieden zich vestigden. Zo werden er in de stad veel glazen sierraden gemaakt en woonden er bekwame goud- en zilversmeden.
Dit beeld van hardwerkende ambachtslieden en handelaren past totaal niet bij het beeld van de moordende en rovende woestelingen wat wij in de vaderlandse geschiedenis voorgeschoteld kregen.
Succes valt zwaar op de maag, vooral als het het succes van de buren is. Zo was het ook hier: in 1050 werd de stad platgebrand door koning Harald Hardradi van Noorwegen. In 1066 deden Slavische overvallers zijn werk nog eens dunnetjes over. Dit betekende het eind van Haithabu. Aan de overkant van de Schei werd rond deze tijd Schleswig gebouwd en deze stad nam de rol van Haithabu over.
Waar ooit Haithabu aan de Noor, de inham van de Schlei, lag, staat nu een prachtig, modern museum verscholen tussen de bomen. Een stukje verder aan het water is een deel van Haithabu herbouwd. Op basis van archeologisch onderzoek zijn zeven verschillende soorten huizen gereconstrueerd. Met mensen die in de kleding van toen oude ambachten uitoefenen. Heel boeiend om te bekijken, zeker als je je eerst in het museum een beeld hebt gevormd van wat er daar allemaal gebeurd is.
Een van de meest opvallende vondsten uit het gebied vond ik het zgn. 'scheepsgraf'. Daarin ligt een edelman vergezeld van twee van zijn bedienden. Ook hun drie paarden, hun wapens en allerlei luxe goederen zijn met hen meebegraven. Toch een lugubere gedachte als je bedenkt dat dienstbaarheid wel héél ver gaat als je je heer (vrijwillig??) letterlijk volgt tot in het graf. Overigens beschouwden de Vikingen de dood slechts als overgang naar een andere vorm van leven. Ze hadden ook meerdere hemels, waaronder eentje speciaal voor dronkaards...
Museum Haithabu, een echte aanrader voor wie meer over Vikingen wil weten!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten